درباره حیات و ممات تالاب الله‌آباد قزوین
تاریخ انتشار: ۴ آبان ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۲۶۴۶۶۱
ایسنا/قزوین عوامل متعدد طبیعی و انسانی دست به دست هم داده است تا تالابی که می‌توانست فرصتی برای توسعه گردشگری در استان قزوین باشد به چشمه جوشان ریزگرد تبدیل شده و نفس‌کشیدن برای مردم را با مشکل مواجه کند.
دشت الله‌آباد قزوین، مساحتی بالغ بر ۳۳ هزار هکتار دارد که ۲۸۰۰ هکتار آن را تالاب تشکیل می‌دهد. این دشت ۲ اکوسیستم آبزی و خشکی داشت که محل زیست گونه‌های مختلف حیات وحش و انواع پرندگان نادر به‌شمار می‌رفت؛ اما عوامل متعدد طبیعی و انسانی دست به دست هم داد تا تالابی که می‌توانست فرصتی برای توسعه گردشگری در استان قزوین باشد به چشمه جوشان ریزگردها تبدیل شده و نفس‌کشیدن برای مردم را با مشکل مواجه کند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
خشکسالی و ریزگردها در سال‌های اخیر بسیاری از مناطق کشور را در برگرفته، در استان قزوین هم شهرستان آبیک به دلیل خشکی تالاب الله‌آباد با این پدیدهٔ زیست‌محیطی دست‌وپنجه نرم می‌کند و اگر جلوی این ریزگردها گرفته نشود و آلودگی‌ها افزایش یابد، ابتدا سلامت مردم قزوین و در ادامه سلامت هموطنان استان‌های همجوار همچون البرز و تهران نیز با خطر جدی روبه‌رو خواهد شد.
طبق نظر کارشناسان محیط زیست در کنار خشکسالی‌ها و کمبود بارندگی، مسبب بیش از ۸۵ درصد از تغییرات اقلیمی عامل انسانی است. عوامل انسانی حیات را در جان این آبخوان خشک کرده است. یکی از این عوامل احداث سد نهب است که یک اکوسیستم قبل از سد و یک اکوسیستم پشت سر سد را دچار چالش کرده است.
در این میان حقابه‌هایی که از رودخانه‌های زیاران و خره‌رود به تالاب تزریق می‌شد هم قطع شده است که اگر به دنبال احیاء این فرصت گردشگری در استان قزوین هستیم باید حقابه‌ها به جان تشنه این تالاب بازگردد.
طبق نظر کارشناسان چندین گونه پرنده کمیاب توسط پرنده نگاران برای این منطقه ثبت شده است اما با خشکی تالاب، حیات ۱۳۰ گونه پرنده مهاجر این منطقه و سایر موجوداتی که زندگی آن‌ها وابسته به این زیست بوم است دچار مخاطره شده است. با وجود این ظرفیت بکر، در صورت احیای تالاب می‌توان سایت پرنده شناسی را در این مکان راه‌اندازی کرد تا تبدیل به جاذبه طبیعی شده و میزان گردشگران استان قزوین را افزایش دهد.
پرندگان ساکن در تالاب الله‌آباد در هر ۲ نوع آبزی و کنارآبزی تا زمانی‌که میزان آب تالاب بیش از ۳۰ سانتی‌متر باشد، امکان حیات دارند اما با گرم شدن هوا و تبخیر آب از سطح اگر میزان آب کاهش یابد، پرندگان به مکان دیگری مهاجرت می‌کنند.
علاوه بر آن، همراه با بیابانی‌شدن دشت الله‌آباد، شترها هم به دشمن پوشش گیاهی ضعیف منطقه تبدیل شدند. توجه به این نکته ضروریست که بیشترین آسیب را چرای بی‌رویهٔ دام به این دشت می‌زند که به ناچار کشت گونه‌های بومی در زمین‌های عاری از پوشش گیاهی از جمله فعالیت‌هایی است که در راستای کاهش کانون‌های گرد و غبار در تالاب الله آباد می‌توان انجام داد. با کشت گونه‌های مناسب و تبدیل آن به یک فضای جنگلی می‌توان از توسعهٔ بیابانی شدن این دشت جلوگیری کرد.
به تازگی راهکار جدیدی برای احیاء تالاب الله‌آباد از سوی مسئولان استان مطرح شده است، این روزها در جلسات شنیده می‌شود که قرار است پساب صنعتی استان به این دشت هدایت شده و تالاب را زنده کند اما طبق نظر کارشناسان اگر قرار است پسابی به این منطقه منتقل شود باید در طی مسیر یک تصفیهٔ ثانویه هم داشته باشد تا تالاب را علاوه بر مشکلاتی که در حال حاضر دارد با معضل آلودگی زیست محیطی هم مواجه نکند.
چرای بی‌رویه دام، عامل اصلی تخریب مراتع است
حمید روزبه، رئیس اداره امور مراتع، اداره‌کل منابع طبیعی استان قزوین در گفت‌وگو با ایسنا ضمن بیان اینکه ریزگردهای تالاب الله‌آباد آسمان قزوین و البرز و تهران را تیره کرده، اظهار می‌کند: پوشش گیاهی در کاهش ریزگردها نقش مهمی ایفا می‌کند اما در حال حاضر چرای بی‌رویه گله‌های شتر از علل مهم تخریب منابع‌طبیعی و مراتع محسوب می‌شود.
وی می‌گوید: متأسفانه عدم رعایت اصول فنی چرا، معضلاتی را در سراسر کشور به‌وجود آورده است، مراتع ظرفیت مشخصی دارد و باید در زمان مشخص از آن استفاده کرد، در استان قزوین باید ۶۳۷ واحد دامی در بازه زمانی ۱۵۶ روز از مرتع استفاده کند اما در نتیجه عدم توجه و چرای بی‌رویه دام، طبیعت عکس‌العمل نشان می‌دهد، پوشش‌گیاهی عقب‌نشینی و تنوع زیستی کاهش پیدا می‌کند و مشکلاتی همچون ریزگردها دامن‌گیر جامعه می‌شود.
رئیس اداره امور مراتع اضافه می‌کند: از یک و نیم میلیون هکتار منابع طبیعی در کشور، ۸۵۳ هکتار آن مرتع است و منابع طبیعی ۸۰ درصد کشور و ۶۰ درصد استان را تشکیل می‌دهد اما به جهت مشکلات ساختاری اعتباراتی که در سنوات گذشته برای منابع‌طبیعی اختصاص یافته ۰/۱ درصد از اعتبارات استان است و به‌دلیل گستردگی عرصه و کمبود اعتبار نمی‌توان جلوی چرای بی‌رویه دام را گرفت.
وی خاطرنشان می‌کند: در هیچ جای دنیا منابع‌طبیعی و محیط‌زیست ۲ دستگاه جدا از هم نیستند، در طبیعت هم جامعه گیاهی و جانوری بسیار با هم آمیخته است، اگر پوشش‌گیاهی عقب‌نشینی کند جامعه جانوری هم به شدت آسیب می‌بیند. هر ناحیه گونه‌های مخصوص خود را دارد و در بوئین‌زهرا گونه‌ها نمک دوست هستند پس برای بیابان‌زدایی و کاشت گیاه باید از طبیعت الگو گرفت و گونه‌های منحصر هر منطقه را در آن کاشت.
روزبه تصریح می‌کند: وقتی معیشت اهالی دشت‌الله‌آباد دچار مشکل شده راحت‌ترین کار پرورش دام است، پوشش گیاهی منطقه اکوسیستم و موجودی زنده است و اگر بر آن فشار آوریم در جهت خلاف عمل کرده و سیل و ریزگرد و کاهش تولید ماده خشک به حیات مردم آسیب می‌زند.
وی تصریح می‌کند: ۱۵ درصد خشکسالی به دلیل تغییرات اقلیمی و ۸۵ درصد ناشی از دخالت انسان در طبیعت است. مسئله منابع طبیعی موضوعی چند وجهی است که در صورت بی‌توجهی حوزه‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی را هم تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.
اجرای اولین پروژه بیابان‌زدایی کشور در فتح‌آباد
رئیس اداره امور مراتع با اشاره به اینکه طرح‌های بیابان‌زدایی باید در دستور کار استان قرار گیرد خاطرنشان می‌کند: اولین پروژه بیابان‌زدایی کشور در منطقه فتح‌آباد بوئین‌زهرا انجام شد، مردم منطقه با مشکلات مختلف بینایی و ریوی مواجه بودند که در آن زمان منابع‌طبیعی با استفاده از مالچ‌ها و خاک‌پوش‌های نفتی ریزگردها را تثبیت کرد و بعد با استفاده از عملیات بیولوژیک پوشش گیاهی ایجاد کرد.
وی می‌گوید: بر همین اساس مصوب شده از اعتبارات سفر ریاست‌جمهوری ۲۰ میلیارد تومان در حوزه بیابان‌زدایی و برای جلوگیری از ریزگردها هزینه شود و ۴۰ میلیارد تومان هم برای انتقال پساب‌ها از شهر صنعتی‌البرز به تالاب الله‌آباد در نظر گرفته شود.
قطع حقابه‌های تالاب‌الله‌آباد و آسیب زیست‌محیطی
عبدالحسین مظفری، سرپرست معاونت محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی با اشاره به اینکه مدیریت جامع در حوزه آب به احیای تالاب کمک خواهد کرد، به ایسنا می‌گوید: وقتی راجع به آورده‌های منابع آبی صحبت می‌کنیم عوامل متعددی همچون عوامل اقلیمی و عوامل توسعه باید در نظر گرفته شود.
وی می‌گوید: الله آباد، تالابی فصلی است. آورده‌های آبی تالاب الله‌آباد از رودخانه‌های ارتفاعات شمالی استان است و آبگیری از آورده‌های سیلابی آن صورت می‌گیرد و در مطالعات زیستی این تالاب را به بخش آبدار تالاب، پهنه سیلابی و پهنه نم‌دار تقسیم کردند. از آورده‌ها در حوزه شمالی رودخانه‌ها جلوگیری شده و امور آب استان برداشت رسوب و باز کردن برخی رودخانه‌ها را در دستور کار دارد و ما هم از محل اعتبارات ملی به آن‌ها کمک کردیم.
سرپرست معاونت محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی عنوان می‌کند: آبگیری تالاب از خره‌رود و ابهررود زنجان است که بر اثر ایجاد سدها فعلاً آورده‌ای ندارد که از طریق محیط‌زیست و امور منطقه‌ای مکاتباتی انجام شده که بتوانیم حقابهٔ ۵ میلیون مترمکعبی رودخانه ابهر رود را به تالاب بازگردانیم.
وی با بیان اینکه میزان آورده این رودها به آبگیری سد بستگی دارد، عنوان می‌کند: با ورود آب به دشت تمام مسائل زیست‌محیطی مرتفع خواهد شد. در مطالعات ۴۶ هزار هکتار مساحت حد فاصل آبیک و بوئین‌زهرا را کانون غبارخیز معرفی کرده‌اند، در این میان میزان تاثیرگذاری ریزگردهای تالاب الله‌آباد برای شهر آبیک ۱۰ درصد است که در صورت وجود بارش‌های فصلی مناسب و رسیدن حقابه‌ها این چند درصد هم از بین خواهد رفت.
مظفری در ادامه بیان می‌کند: میزان متوسط بارش‌ها در استان قزوین ۲۳۰ میلیمتر است که از حوزه جنوبی الله آباد با ۵۰ میلیمتر شروع شده و در مناطق مرتفع کوهستانی به میزان ۵۰۰ تا ۶۰۰ میلیمتر می‌رسد.
وی با اشاره به زهکشی که در تالاب ایجاد شده می‌گوید: زهکش مخل پخش آب در سطح مشخص است و عملکرد آورده‌ها را مختل کرده و بر انتقال آبی که سیلابی وارد دشت می‌شود هم اثر منفی گذاشته است. اینکه زهکشی با چه هدفی بوده مشخص نیست اما آورده‌های تالاب را به خطر انداخته است.
سرپرست معاونت محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی یادآور می‌شود: فاصله بین محدوده تالاب الله‌آباد و سد نهب ۸۰ کیلومتر است، اگر بتوانیم حقابهٔ سد را در محل تالاب تحویل بگیریم بخشی از تالاب احیا خواهد شد، اما مسئله این است در مسیری که آب از سد تا محل تالاب طی می‌کند امکان دست‌یابی به آب وجود دارد و زیست بندهایی در این محل تعبیه شده است که می‌تواند از سهم آب تالاب بکاهد.
وی معتقد است: در صورت وجود بارش‌های مناسب و رسیدن حقابه‌ها به دشت الله‌آباد، زندگی گونه‌های مختلف گیاهی، جانوری و پرندگان مهاجر جان دوباره خواهد گرفت و می‌توان از ظرفیت بکر این منطقه به‌عنوان فضای گردشگری استفاده کرد تا مجدداً شاهد مهاجرت پرندگان فصلی به این منطقه باشیم. چیزی شبیه به آنچه در بخش صالحیه استان البرز وجود دارد با این تفاوت که گردشگری پایدار با استفاده از ظرفیت و همکاری اهالی منطقه مد نظر مسئولان استان است.
مظفری در پایان یکی از موضوعاتی که در سند تحول دولت مردمی به آن اشاره شده را حوزه آب و محیط‌زیست عنوان می‌کند و ادامه می‌دهد: چالش مهم، مدیریت منابع آب است و گرچه غالب پروژه‌های سطح کشور همچون زهکشی در دشت الله آباد و سد نهب از پیوست زیست محیطی برخوردارند اما تاکنون عملکرد شایسته‌ای در استفاده بهینه از منابع آبی و حمایت از محیط زیست نداشتیم.
به گزارش ایسنا، هنوز برنامه جدی برای حفظ و احیای تالابی که با ندانم‌کاری برخی مدیران گذشته خشک شده وجود ندارد. اهالی منطقه می‌گویند اصلی‌ترین عامل نابودی اینجا عدم هماهنگی دستگاه‌های اجرایی است و کارشناسان می‌گویند وضعیت بحرانی تالاب الله‌آباد نتیجه یک اتفاق ساده و گذرا نیست بلکه سوء تدبیری همچون زهکشی نامناسب، استقرار صنایع آب‌بر در حوزه ورودی روان آب‌ها و قطع حقابه‌هاست که روزبه‌روز بر وخامت وضعیت تالاب افزوده است.
انتهای پیام
منبع: ایسنا
کلیدواژه: استانی اجتماعی قزوين تالاب الله آباد قزوین پیوست زیست محیطی منابع طبيعي تالاب الله آباد استان قزوین دشت الله آباد بیابان زدایی چرای بی رویه تنوع زیستی منابع طبیعی زیست محیطی رودخانه ها پوشش گیاهی محیط زیست آورده ها حقابه ها گونه ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۲۶۴۶۶۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
وعده صادق، آغاز تحول در منطقه
آیت الله خاتمی امام جمعه موقت تهران در مراسم سالروز شهادت حضرت امام صادق (ع) در سپاه صاحب الامر استان قزوین با تسلیت سالروز شهادت آن امام همام گفت: عصر جدیدی در منطقه آغاز شده که بازیگران اصلی آن پیروان پیامبراعظم صلوات الله علیه و امامان معصوم هستند.
آیت الله خاتمی افزود: در همین راستا عملیات وعده صادق نیرو‌های مسلح کشور علیه رژیم غاصب اسرائیل آغاز تحول در منطقه و معادلات سیاسی ونظامی است.
وی همچنین در مراسم دیگری در مسجد شیخ الاسلام قزوین با تبیین شخصیت، فضایل و مناقب امام ششم شیعیان جهان گفت: بیش از چهار هزار نفر در مکتب امام صادق (ع) درس خواندند به طوریکه آن حضرت نقش مهم و تعیین کننده در تربیت شاگردان فرزانه و برجسته و همچنین تبیین معارف اسلام و گسترش علوم ایفا کردند.
باشگاه خبرنگاران جوان قزوین قزوین
حقوق کدام یک از ایثارگران در سال ۱۴۰۳ افزایش داشت؟